آبگرمکن زمینی یا به اصطلاح های دیگر آن، ایستاده یا مخزنی سیستمی است که سال هاست با آن آشنا هستیم. قبل از ورود آبگرمکن های دیواری به خانه ها، اغلب منازل با استفاده از این سیستم های استوانه ای آب گرم مورد نیاز خود را تامین می کردند. این سیستم ها، موضوع امروز مقاله ابزاره هستند.

چرا آبگرمکن زمینی یا مخزنی؟
سختی آب
سختی آب یکی از مواردی است که می تواند در برخی از مناطق کشور مشکلاتی را برای خانواده ها ایجاد کند. از جمله این مشکلات رسوب است. رسوب ها در حقیقت کربنات و سولفات کلسیم و منیزیم آب هستند که در جداره های داخلی لوله ها و تجهیزات تشکیل شده و گاهی عملکرد آن ها را مختل می سازند. به همین دلیل است که در برخی از مناطق، استفاده از آبگرمکن های دیواری، علیرغم تمام مزایایی که دارند دشوار بوده و از آبگرمکن زمینی یا ایستاده استافاده می شود.
مبدل حرارتی آبگرمکن های دیواری از لوله های مسی بسیار باریکی تشکیل شده است که در صورت بالا بودن سختی آب، به دلیل حرارت بالا به شدت و زود به زود رسوب می بندند و دردسر ساز می شوند. در حالی که در آبگرمکن های زمینی شاهد چنین معضلی نیستیم.

مینیمم فشار آب
مورد دوم فشار آب است. برای روشن شدن مشعل آبگرمکن های دیواری فشار آب حداقل مهم است. از این رو، در صورتی که فشار آب در محل زندگی تان کمتر از حد نرمال است، بهتر است از آبگرمکن های زمینی استفاده کنید.

تنظیمات درجه حرارت
شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که در حین استحمام درجه حرارت آب آبگرمکن های دیواری تغییر کند. در آبگرمکن های زمینی یا ایستاده هیچگاه چنین مشکلی را نخواهیم داشت چرا که آب به صورت یکپارچه تنظیم دمایی شده است.
البته مواردی که بیان شدند به هیچ عنوان برتری هر یک از این دو نوع آبگرمکن را ثابت نمی کنند. و در هنگام خرید، بهتر است تمامی جوانب در نظر گرفته شوند.

نحوه عملکرد و اجزای سازنده آبگرمکن زمینی
آبگرمکن های زمینی با استفاده از سوخت گاز شهری و مایع کار می کنند و با گرمایش آب مخزن، دمای آب مورد نیاز ساختمان را تامین می کنند. نحوه عملکرد آبگرمکن های زمینی بسیار ساده است. مشعل این سیستم ها با دریافت جریان گاز شهری و هوای محیط از اریفیس و میکس و اختلاط آن ها روشن می شود. شعله سبب افزایش درجه حرارت مخزن و آب داخل آن می شود و آب گرم مورد نیاز به این ترتیب تامین می گردد. جریان آب داغ خروجی از سیستم نیز به همان روال ورد آب از بالای آبگرمکن با استفاده از لوله کشی به قسمت های مختلف ساختمان انتقال می یابد.

اجزای تشکیل دهنده این سیستم ها به شرح زیر است:
مخزن
مخزن آبگرمکن زمینی می تواند بسته به محیط و نیاز کاربری محیط دارای ظرفیت متفاوتی باشد. این مخزن ها در حدود ۲۰۰ لیتر (یا کمتر و بیشتر از آن) ظرفیت حجم آب دارند و برای جلوگیری از پوسیدگی و اکسیداسیون، هر دو جداره داخلی و خارجی آن ها با استفاده از پوشش های رزینی کاور شده است. به منظور جلوگیری ار هدر رفت حرارت و اتلاف انرژی نیز، در جداره بیرونی مخزن از یک عایق حرارتی استفاده می شود. به خارجی ترین پوشش آبگرمکن دیواری روپوش گفته می شود که معمولا با استفاده از رنگ سفید کاور می شود.

مشعل
شاید بتوان مهم ترین جز آبگرمکن های زمینی را مشعل آن ها دانست. مشعل این سیستم ها برای احتراق گاز خرجی از ولو طراحی شده است. مشعل در زیر دودکش آبگرمکن زمینی نصب می شود. بین لوله گاز رسان و مشعل، یک اریفیس تعبیه شده تا با هدایت جریان هوا و میکس آن با گاز، شعله آبی روشن شود. این مشعل ها می توانند از فولاد یا چدن ساخته شده و به بازار عرضه شوند. شعله پخش کن مشعل نیز وظیفه توزیع شعله به منظور افزایش ریت انتقال حرارت را به عهده دارد.

اتصالات و شیرها
ورودی های آبگرمکن زمینی گازی جریان های آب سرد و گاز شهری هستند. از این رو در بدنه آبگرمکن شیرها و لوله هایی برای انتقال آب و گاز تعبیه شده است.
شیر اطمینان حرارتی و فشاری
شیر تخلیه
شیر کنترل گاز ترموستاتیک
شیرهای فلکه قطع و وصل گاز و آب ورودی
لوله آب سرد
لوله گاز شمعک
ورودی جریان هوای لازم برای احتراق
لوله هواگیری
لوله آب گرم خروجی از آبگرمکن زمینی
لوله سر ریز
از جمله این لوله ها و شیرها هستند.

 دودکش ها و کلاهک تعدیل
برای خروج محصولات احتراق از آبگرمکن نیز تمهیداتی اندیشیده شده است. با استفاده از کلاهک تعدیلی به قطر ۱۰۰ یا ۱۵۰ میلی متر، که در خروجی محصولات احتراق تعبیه شده، ثبات شعله مشعل و احتراق آبگرمکن تامین می شود. وظیفه این کلاهک تعدیل در حالت کلی عبارت است از:
جلوگیری از اختلال و اغتشاش در احتراق در صورت گرفتگی دودکش
و جلوگیری از مکش بیش از حد دودکش
همچینین با استفاده از صفحه مانع یا حرارت گیری که بر روی دودکش نصب می شود می توان از خروج حرارت از داخل سیستم جلوگیری نمود. این کار علاوه بر افزایش راندمان سیستم، مصرف انرژی و هدر رفت آن را نیز کاهش می دهد.
سیستم کنترلی و ترموستات
سیستم کنترلی آبگرمکن های زمینی گازی معمولا ساده است. این سیستم ها از یک شیر کنترل گاز ترموستاتیک تشکیل شده اند. و وظیفه روشن و خاموش کردن مشعل سیستم را بر عهده دارد. شیر ترموستاتیک به دلیل دارا بودن دو ترموستات اولیه و ثانویه و یک ترموکوپل و پیلوت، ایمنی و درجه حرارت مخزن آبگرمکن زمینی را نیز کنترل می کند.
در صورت افزایش دمای مخزن از حد نرمال (بالاتر از ۹۵ درجه سانتی گراد)، انبساط طولی میله رابط مدار ترموکوپل را قطع می کند. بدین ترتیب از گرمایش بیش از حد سیستم و بروز خطرات و خسارات جلوگیری می نماید.

 
مشخصات فنی آبگرمکن زمینی
جنس و نوع ورق بدنه یا مخزن
پایه پوشش بدنه
ظرفیت مخزن آب (بر حسب لیتر)
نوسانات درجه حرارت آبگرمکن (بر حسب درجه سانتی گراد)
میزان مصرف گاز (بر حسب متر مکعب در ساعت)
ورودی و خروجی آب (بر حسب اینچ)
ابعاد سیستم (شامل ارتفاع، قطر و محیط)
وزن خالص سیستم
حداقل و حداکثر فشار کاری لوله آب سیستم
حداکثر قدرت حرارتی (بر اساس کیلو کالری در ساعت)
نوع گاز مصرفی
و …